Lợi ích sức khỏe của nhót và cách sử dụng hiệu quả

Nhót, một loại trái cây phổ biến ở nhiều vùng quê Việt Nam, không chỉ được yêu thích vì vị chua ngọt, giòn tan mà còn chứa đựng nhiều giá trị dinh dưỡng tuyệt vời. Với hương vị đặc trưng, nhót thường được sử dụng trong các món ăn, nước chấm và cũng là nguyên liệu chính trong nhiều món ăn vặt hấp dẫn. Không chỉ làm hài lòng khẩu vị, nhót còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Quả nhót là quả gì?

Quả nhót, thuộc cây nhót có tên khoa học là Elaeagnus latifolia, là một loại trái cây quen thuộc với người dân Việt Nam, đặc biệt là ở miền Bắc. Ngoài cái tên nhót, cây này còn được biết đến với một số tên gọi khác như cây lót hay hồi đồi tử. 

Loại cây này thường nở hoa và ra quả vào hai vụ chính trong năm, từ tháng 2 đến tháng 4 và từ tháng 8 đến tháng 10, tạo điều kiện cho người dân thưởng thức trái nhót tươi ngon trong những khoảng thời gian này.

Cây nhót là cây bụi có chiều cao trung bình, với những nhánh mảnh mai và lớp vỏ trắng bạc phủ kín. Đặc điểm nổi bật giúp bạn dễ dàng nhận diện cây nhót chính là những chiếc lá và quả đều có lớp vảy trắng phủ bên ngoài. 

Quả nhót có hình bầu dục, thường mang màu xanh lá cây và xếp thành từng chùm trên cành. Khi chín, quả chuyển sang màu đỏ tươi, rất bắt mắt và hấp dẫn. Không chỉ thu hút bởi hình dáng đẹp mắt, quả nhót còn nổi bật với hương vị độc đáo. 

Khi còn non, quả nhót có vị chua, chát, nhưng khi chín, hương vị của nó trở nên ngọt ngào hơn, tạo ra sự cân bằng hoàn hảo giữa vị chua và ngọt. Chính vì vậy, quả nhót thường được người dân sử dụng để ăn sống như một món ăn vặt bổ dưỡng. 

Ngoài ra, với vị chua nhẹ, quả nhót còn được dùng để chế biến các món ăn ngon như canh chua, nấu với cá hoặc các loại thịt khác, tạo nên hương vị đặc sắc cho bữa ăn. Cây nhót không chỉ mang lại những trái ngon mà còn có giá trị dinh dưỡng cao. 

Quả nhót chứa nhiều vitamin và khoáng chất thiết yếu, có tác dụng tăng cường sức khỏe, giúp cải thiện hệ miễn dịch, đồng thời hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn. Nhờ vào những lợi ích tuyệt vời này, quả nhót đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực của người dân miền Bắc Việt Nam.

Giá trị dinh dưỡng của quả nhót

Quả nhót không chỉ là một món ăn vặt thú vị giúp xua tan cơn "buồn miệng" mà còn được công nhận là một loại trái thảo dược có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Nhiều người đã biết đến nhót như một loại quả đặc trưng của miền Bắc, nhưng ít ai biết rằng nó chứa đựng nhiều giá trị dinh dưỡng đáng kể.

Theo các nghiên cứu, trong mỗi trái nhót cung cấp một lượng dinh dưỡng phong phú, bao gồm:

• 94,0g nước: Điều này cho thấy quả nhót có hàm lượng nước cao, giúp cung cấp độ ẩm cho cơ thể, hỗ trợ quá trình trao đổi chất.
• 1,2g protein: Mặc dù không phải là nguồn protein chính, nhưng lượng protein có trong nhót có thể góp phần bổ sung cho chế độ ăn uống hàng ngày của bạn.
• 2,1g chất đường bột: Chất đường bột trong nhót giúp cung cấp năng lượng cho cơ thể một cách tự nhiên.
• 0,20mg sắt: Sắt là một khoáng chất cần thiết cho cơ thể, hỗ trợ sản xuất hồng cầu và ngăn ngừa thiếu máu.
• 30mg phốt pho: Phốt pho rất quan trọng cho sự phát triển xương và răng, cũng như tham gia vào quá trình chuyển hóa năng lượng.
• 27mg canxi: Canxi đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương và răng, cũng như hỗ trợ chức năng cơ bắp.

Ngoài những giá trị dinh dưỡng từ quả nhót, lá nhót cũng chứa nhiều thành phần quý giá, như tanin, saponosid và polyphenol. Các chất này đều có tác dụng chống oxi hóa, kháng viêm và hỗ trợ hệ miễn dịch. 

Tanin có thể giúp làm giảm triệu chứng tiêu chảy, trong khi saponosid có thể hỗ trợ sức khỏe tim mạch và huyết áp. Polyphenol, một nhóm hợp chất tự nhiên, được biết đến với khả năng bảo vệ tế bào khỏi sự tổn hại do gốc tự do gây ra, đồng thời có thể cải thiện sức khỏe tim mạch.

Bên cạnh đó, quả nhót còn có thể hỗ trợ tiêu hóa nhờ vào lượng chất xơ tự nhiên có trong nó. Chất xơ giúp thúc đẩy quá trình tiêu hóa, cải thiện chức năng ruột và giúp ngăn ngừa táo bón.

Công dụng của quả nhót là gì?

Quả nhót không chỉ nổi tiếng với hương vị đặc trưng mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe đáng kể cho người dùng. Dưới đây là một số công dụng phổ biến của quả nhót trong các lĩnh vực khác nhau:

Công dụng trong chế biến thực phẩm

Quả nhót, khi chín, có màu đỏ và vị ngọt thanh mát, trong khi nhót xanh lại mang hương vị chua chát. Cả hai loại quả này đều trở thành nguyên liệu quan trọng trong nhiều món ăn dân dã của người Việt.

Nhót chín đỏ: Loại nhót này có thể được ăn trực tiếp sau khi được chà sạch lớp vảy và rửa kỹ. Việc chà vảy là cần thiết để tránh tình trạng vảy bám vào cổ họng, gây ngứa hoặc rát. 

Ngoài ra, nhót chín thường được dùng để chế biến các món nộm, gỏi cá với hương vị thơm ngon và hấp dẫn. Một món ăn quen thuộc khác là nhót chín ngâm đường, một món ăn vặt được nhiều người yêu thích nhờ hương vị ngọt ngào và dễ ăn.

Nhót xanh: Với vị chua chát đặc trưng, nhót xanh thường được dùng để chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn. Một cách phổ biến là chấm nhót xanh với muối ớt hoặc chẩm chéo. 

Sau khi chà vảy và rửa sạch, nhót xanh được gọt ra để thưởng thức nguyên vị, mang lại cảm giác giòn giòn, chua chua và một chút chát khiến nhiều người thích thú. Ngoài ra, nhót xanh cũng có thể được dùng để ngâm đường, làm nước chấm hoặc nấu canh chua, tạo nên món ăn vừa ngon vừa bổ dưỡng.

Kết hợp với các nguyên liệu khác: Nhót cũng rất thích hợp khi ăn kèm với các loại rau như bắp cải, gừng, và rau mùi, tạo nên sự kết hợp hài hòa về hương vị và dinh dưỡng.

Công dụng trong y học và trị bệnh

Quả nhót không chỉ là thực phẩm bổ dưỡng mà còn được sử dụng trong y học với nhiều tác dụng chữa bệnh. Theo y học cổ truyền, từng bộ phận của quả nhót đều có giá trị chữa bệnh:

Quả nhót, với tính bình và vị chua chát, không chỉ là một món ăn vặt phổ biến mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Loại quả này đã được sử dụng trong y học cổ truyền như một phương thuốc tự nhiên có khả năng làm giảm ho, chữa khó thở, và giảm đờm. 

Với công dụng này, nhót được xem là một trong những loại thực phẩm hỗ trợ điều trị hiệu quả cho những người gặp vấn đề về đường hô hấp. Không chỉ dừng lại ở đó, nhót còn có khả năng hỗ trợ trong việc điều trị các vấn đề tiêu hóa như lỵ và tiêu chảy, giúp cải thiện tình trạng sức khỏe tổng thể.

Lá nhót, với vị chát đặc trưng, cũng được sử dụng để chế biến thành thuốc có công dụng hiệu quả trong việc giảm sốt và hỗ trợ điều trị hen suyễn. Chúng chứa các hợp chất tự nhiên có khả năng kháng khuẩn mạnh mẽ, mang lại tác dụng tốt đối với nhiều chủng vi khuẩn gây hại như Shigella dysenteriae và Shigella flexneri. 

Khả năng kháng khuẩn này giúp ngăn ngừa và điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra. Bên cạnh đó, lá nhót còn có khả năng chống viêm, hiệu quả trong cả trường hợp viêm cấp tính và mãn tính. Đặc biệt, nó còn giúp thúc đẩy quá trình co bóp của tử cung, có lợi cho phụ nữ trong việc hỗ trợ sức khỏe sinh sản.

Phần nhân bên trong của quả nhót cũng không kém phần giá trị, được biết đến với công dụng trị giun sán. Nhân nhót không chỉ giúp cải thiện tình trạng tiêu hóa mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc làm sạch cơ thể khỏi các loại ký sinh trùng. Những lợi ích này giúp gia tăng sức khỏe tiêu hóa tổng thể, đồng thời hỗ trợ cơ thể hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn.

Rễ nhót cũng có giá trị dược liệu cao, với khả năng giảm đau và cầm máu. Thông thường, rễ cây nhót được chế biến thành các loại thuốc sắc để điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Người ta còn có thể kết hợp rễ nhót với các loại thảo dược khác để gia tăng hiệu quả điều trị. 

Một ứng dụng thú vị của rễ nhót là trong việc pha chế nước tắm trị mụn nhọt, giúp làm sạch da và giảm thiểu tình trạng viêm nhiễm. Theo ý kiến của Lương y Vũ Quốc Trung, nhót đã được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền nhờ vào nhiều công dụng cho sức khỏe. 

Đặc biệt, nhót nổi bật trong việc điều trị các triệu chứng tiêu chảy, kiết lị và thổ huyết. Không chỉ vậy, nhót còn có lợi cho phổi, giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, bảo vệ người sử dụng trước các bệnh lý tiềm ẩn.

Một số lưu ý khi ăn quả nhót

Quả nhót là một loại trái cây không chỉ thơm ngon mà còn chứa nhiều dưỡng chất có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, việc tiêu thụ nhót cần phải được thực hiện một cách cẩn thận và hợp lý, vì nếu sử dụng quá nhiều hoặc không đúng cách, nó có thể gây ra những tác hại không mong muốn. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng mà bạn nên ghi nhớ khi ăn quả nhót:

Hạn chế số lượng tiêu thụ

Mặc dù quả nhót rất hấp dẫn và có thể khiến bạn muốn ăn nhiều, nhưng theo khuyến cáo của các chuyên gia dinh dưỡng, bạn chỉ nên ăn tối đa dưới 10 quả nhót mỗi ngày. 

Việc tiêu thụ quá nhiều nhót có thể dẫn đến những phản ứng không mong muốn, chẳng hạn như dị ứng hoặc các vấn đề tiêu hóa. Nếu bạn cảm thấy có dấu hiệu dị ứng như ngứa ngáy, phát ban, hoặc khó chịu, hãy dừng ngay việc sử dụng nhót.

Thời điểm ăn

Thời điểm ăn nhót cũng rất quan trọng. Để đảm bảo tốt cho sức khỏe, bạn nên ăn nhót sau bữa cơm khoảng 30 phút. Lý do là vì quả nhót có vị chua, và nếu ăn khi đói, lượng axit trong dạ dày sẽ tăng lên, có thể ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình tiêu hóa. 

Trong trường hợp tiêu thụ nhót quá nhiều vào lúc đói, bạn có thể gặp phải các triệu chứng như đau dạ dày hoặc thậm chí dẫn đến viêm loét dạ dày nếu tình trạng này diễn ra trong thời gian dài.

Làm sạch quả trước khi ăn

Một lưu ý không kém phần quan trọng là việc làm sạch quả nhót trước khi ăn. Quả nhót thường có lớp vảy trắng bên ngoài, và việc chà sạch lớp vảy này không chỉ giúp loại bỏ bụi bẩn mà còn giảm thiểu nguy cơ dị ứng hoặc kích ứng cổ họng. Sau khi chà vảy, hãy rửa nhót thật sạch dưới vòi nước để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.

Đối tượng sử dụng

Đối với phụ nữ mang thai, việc ăn nhót cần phải được cân nhắc kỹ lưỡng. Mặc dù quả nhót không gây hại nếu ăn với số lượng hợp lý, nhưng các loại thuốc dân gian được làm từ lá và rễ cây nhót lại không được khuyến khích sử dụng. 

Những thành phần này có thể có tác dụng không mong muốn đối với sức khỏe của mẹ và thai nhi. Vì vậy, nếu bạn đang mang thai và có ý định sử dụng nhót hoặc bất kỳ sản phẩm nào từ cây nhót, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước.

Nhót không chỉ là một món ăn vặt thú vị mà còn là một siêu thực phẩm với nhiều lợi ích sức khỏe. Việc đưa nhót vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày sẽ giúp bạn và gia đình có một nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất phong phú.