Cách trồng na chi tiết, hiệu quả cho năng suất cao
Cách trồng cây na không quá phức tạp, nhưng để đạt được năng suất cao và trái ngon, bạn cần nắm vững kỹ thuật và chăm sóc đúng cách. Cây na là loại cây ăn quả phổ biến ở nhiều vùng nhiệt đới, dễ trồng và thích nghi tốt với điều kiện thời tiết. Việc lựa chọn giống na phù hợp, chuẩn bị đất trồng tơi xốp, giàu dinh dưỡng sẽ giúp cây phát triển mạnh mẽ.
Đặc điểm của na
Cây na, còn được biết đến với các tên gọi khác như mãng cầu, sa lê, Phan Lệ Chi, có tên khoa học là Anona squamosa L., thuộc họ Na (Anonaceae). Đây là loại cây ăn quả có nguồn gốc từ vùng á nhiệt đới, được trồng phổ biến ở nhiều quốc gia thuộc Đông Nam Á, châu Úc, và châu Phi. Na là loại cây ăn quả dễ trồng, thích hợp với điều kiện thời tiết ấm áp và kém chịu rét.
Trên thế giới, có hai giống na chính là Custard Apple và Pinks Mammoth. Tại Việt Nam, na dai và na bở là hai loại được trồng phổ biến, mỗi loại có hương vị và màu sắc vỏ đặc trưng riêng. Đặc biệt, giống na dai rất được người tiêu dùng ưa chuộng bởi quả thơm ngon và khả năng chịu lạnh tốt.
Na không kén đất, có thể sinh trưởng tốt trên nhiều loại đất khác nhau, từ đất cát, đất thịt nặng đến đất vỏ sò hến. Đặc biệt, na thích hợp nhất với đất đá vôi và các loại đất có độ pH từ 6-7.
Đây là cây chịu khô hạn tốt nhưng lại kém chịu úng, phù hợp trồng trên vùng đất đồi với độ dốc dưới 15 độ. Na được trồng phổ biến khắp cả nước, đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người nông dân.
Đặc điểm của na
Các giống na phổ biến hiện nay
Na bở: Đặc điểm nổi bật của giống na bở là trái to, mẫu mã đẹp và nhiều thịt. Mỗi quả na bở thường có trọng lượng trung bình từ 0,3 đến 0,4kg. Na bở có vị ngọt thanh và dễ bóc vỏ, thích hợp cho những người ưa thích vị ngọt nhẹ nhàng.
Na dai được ưa chuộng nhờ vỏ mềm, màu xanh bắt mắt và ít hạt. Thịt quả có màu trắng, vị ngọt đậm đà và mùi thơm đặc trưng, nổi bật hơn so với na bở. Đây là giống na phổ biến nhất tại Việt Nam do dễ ăn và tiện lợi khi chế biến. Na dai có khả năng vận chuyển tốt và bảo quản được lâu hơn.
Giống na tím có đặc điểm khác biệt với vỏ ngoài màu tím đậm. Quả na tím có lớp vỏ dày hơn, nhưng bên trong lại chứa thịt quả bùi, thơm và ngọt. Trọng lượng trung bình của quả na tím dao động từ 0,4 đến 0,5kg, là một trong những loại na độc đáo thu hút người tiêu dùng.
Na dai Đài Loan nổi bật với hình dáng trái tim, quả to gấp 3-4 lần so với na Việt Nam. Vỏ quả mỏng, màu xanh nhạt và khi chín có màu trắng sữa. Thịt quả rất chắc, nhiều và ít hạt, mang vị ngọt đậm đà, thơm ngon. Trọng lượng của quả na Đài Loan thường từ 0,6 đến 1kg.
Na Thái Lan có kích thước khá lớn, trung bình mỗi quả nặng từ 0,5 đến 0,7kg, và có quả nặng đến hơn 1kg. Giống na này được ưa chuộng bởi thịt ngọt và ít hạt. Với khả năng sinh trưởng tốt và cho năng suất cao, na Thái Lan đang trở thành lựa chọn phổ biến của nhiều nhà vườn.
Na Nữ Hoàng có xuất xứ từ Đồng Nai và nổi bật với kích thước lớn, trọng lượng mỗi quả có thể lên đến hơn 1kg. Vị ngọt đậm và thơm của loại na này được nhiều người tiêu dùng yêu thích, đem lại giá trị kinh tế cao cho nhà vườn.
Các giống na phổ biến hiện nay
Chuẩn bị dụng cụ để trồng na
Chọn giống na đạt chuẩn
Để cây na phát triển tốt và đạt năng suất cao, việc chọn giống rất quan trọng. Có thể trồng na bằng phương pháp gieo hạt hoặc ghép cây. Đối với phương pháp gieo hạt, nên chọn những hạt từ những quả to, sai quả.
Hạt sau khi thu hoạch cần được phơi khô và gieo trực tiếp vào đất. Tuy nhiên, phương pháp ghép cây hiện nay phổ biến hơn, giúp cây sinh trưởng đều, nhanh cho quả và đảm bảo chất lượng tốt hơn.
Thời vụ trồng na
Vụ xuân: Thời điểm thích hợp để trồng cây là vào đầu mùa xuân, khi thời tiết ấm áp và mưa xuân bắt đầu. Đây là thời điểm cây dễ bén rễ và phát triển mạnh mẽ.
Xem thêm: Cách trồng xoài đúng kỹ thuật cho cây nhanh lớn, quả to và ngọt
Vụ thu: Bạn cũng có thể trồng na vào mùa mưa từ tháng 8 đến tháng 9. Thời tiết ẩm ướt của mùa mưa giúp cung cấp độ ẩm đầy đủ cho cây non, giúp cây dễ dàng phát triển mà không cần tưới quá nhiều nước.
Khoảng cách trồng: Để đảm bảo mỗi cây na có đủ không gian phát triển, khoảng cách giữa các cây trồng nên được duy trì ít nhất 3m. Điều này giúp cây nhận đủ ánh sáng, không bị cạnh tranh dinh dưỡng, đồng thời cũng dễ dàng hơn trong việc chăm sóc và thu hoạch.
Chuẩn bị đất và đào hố trồng
Chọn đất trồng: Đất lý tưởng để trồng cây na nên là đất thịt cát pha, giàu chất hữu cơ và có độ pH từ 5.5 đến 6.5. Đất cần thoát nước tốt, tránh ngập úng, nhưng vẫn giữ được độ ẩm phù hợp để cung cấp nước cho cây.
Đào hố trồng: Trước khi trồng khoảng 1 tháng, bạn cần tiến hành đào hố với kích thước tối thiểu là 50x50x50cm. Hố trồng cần đủ rộng và sâu để đảm bảo không gian cho rễ cây phát triển mạnh mẽ. Khi đào hố, lớp đất mặt và đất dưới nên được để riêng ra một bên để trộn với phân bón lót.
Bón lót: Sau khi đào hố, tiến hành bón lót để cung cấp dinh dưỡng cho đất và hỗ trợ cây con phát triển tốt hơn. Phân bón lót gồm:
1kg phân chuồng hoai mục: Cung cấp chất hữu cơ cho đất, giúp đất giữ ẩm và cải thiện cấu trúc đất. 1kg phân Super Lân: Giúp cây hấp thụ tốt hơn các chất dinh dưỡng, đồng thời kích thích sự phát triển của rễ.
Chuẩn bị dụng cụ để trồng na
Cách trồng na
Bước 1: Chọn hạt giống
Để cây na phát triển tốt, nên chọn những quả có phẩm chất tốt từ những cây cho nhiều quả, đặc biệt là những quả nằm ở ngoài tán cây và quả chính vụ. Trước khi gieo hạt, cần đập nhẹ để làm nứt vỏ hoặc chà xát hạt với cát khô để giúp hạt nhanh nảy mầm.
Bước 2: Nhân giống bằng hạt và các phương pháp vô tính
Mặc dù nhân giống bằng hạt có thể gây biến dị về các chỉ tiêu kinh tế như tỷ lệ đậu quả, phẩm chất quả, nhưng đây vẫn là phương pháp thông dụng. Để giảm thiểu biến dị, các phương pháp nhân giống vô tính như chiết cành, giâm cành và ghép cây được khuyến khích.
Ghép cây: Phương pháp ghép mắt và ghép cành đều có thể thực hiện. Gốc ghép thường được lấy từ cây gieo bằng hạt hoặc dùng cây bình bát, cây nê. Khi đường kính gốc cây đạt 8 - 10 mm là có thể tiến hành ghép.
Mắt ghép: Lấy từ cành đã rụng lá hoặc cành đủ già. Nếu lá chưa rụng, cắt phiến lá, sau 2 tuần cuống lá sẽ rụng và có thể lấy mắt ghép.
Xem thêm: Cách trồng cây cóc dễ làm cho năng suất gấp đôi
Bước 3: Chuẩn bị hố trồng
Hố trồng cần được đào rộng và sâu khoảng 0,5 m, với khoảng cách giữa các cây là 2x3m. Mật độ trồng cây thường khoảng 1.400 - 1.600 cây/ha, trung bình là 1.500 cây/ha. Điều này đảm bảo cây có không gian phát triển tốt nhất. Nếu vườn đã có các cây ăn quả lâu năm, có thể trồng xen cây na vào các khoảng trống.
Bước 4: Trồng cây
Sau khi chuẩn bị hố trồng, tiến hành đặt cây con vào hố, lấp đất nhẹ nhàng và tưới nước giữ ẩm. Cần đảm bảo đất xung quanh cây được nén nhẹ để giúp cây đứng vững, tránh tình trạng cây bị đổ hoặc bị ảnh hưởng bởi gió.
Cách trồng na
Chăm sóc na sau khi trồng
Cắt tỉa và tạo tán cho cây na
Sau khi trồng khoảng 2-3 năm, cây na bắt đầu cho quả. Để cây na có năng suất cao và duy trì thời gian thu hoạch lâu dài, việc cắt tỉa hàng năm rất quan trọng. Cắt tỉa giúp khắc phục hiện tượng cây chóng tàn, đồng thời hạn chế sâu bệnh và tăng khả năng sinh trưởng.
Cây chưa cho quả: Tập trung vào việc tạo hình cho khung cành vững chắc, giúp cây cân đối và dễ dàng tiếp nhận ánh sáng. Khung tán cần phải thấp để dễ chăm sóc và thu hoạch.
Cây đang cho quả: Tỉa bỏ những cành sâu bệnh, cành yếu và cắt cành vượt để cây thông thoáng.
Cây già: Thực hiện trẻ hóa cây bằng cách cưa gốc, để lại cách mặt đất 50-60cm. Chăm sóc cây mới mọc bằng cách giữ lại 2-3 cành chính để phát triển thành khung tán mới.
Sau mỗi vụ thu hoạch, cây thường bị mất dinh dưỡng, dễ dẫn đến tình trạng trơ cành, trụi lá. Khi này, cần bón phân và tưới nước kịp thời để cây phục hồi.
Kỹ thuật nuôi quả na
Phân bón: Trong suốt giai đoạn nuôi quả từ lúc đậu đến trước thu hoạch khoảng 1 tháng, cần bón phân NPK 13-13-13 + TE (khoảng 400-500g/cây) kết hợp phân hữu cơ. Giai đoạn cuối, bổ sung phân giàu Kali để tăng kích thước quả và giúp quả ngọt hơn.
Tưới nước: Tưới đều đặn trong giai đoạn quả non, nhưng giảm lượng nước khi quả bắt đầu chuyển màu để tránh làm quả bị thối hoặc giảm chất lượng.
Tỉa quả non: Loại bỏ bớt quả non không đạt tiêu chuẩn như quả méo, sâu bệnh để duy trì chất lượng và số lượng quả phù hợp với từng cây.
Chăm sóc na sau khi trồng
Phòng trừ sâu bệnh
Rệp sáp phấn: Rệp sáp gây hại cho lá và quả, làm cây phát triển kém. Phòng trừ bằng cách tỉa cành để vườn thông thoáng, và sử dụng thuốc phòng rệp theo chỉ dẫn. Nên phun 2 lần liên tiếp cách nhau 7-10 ngày.
Sâu đục quả: Sâu đục vào bên trong thịt quả làm quả bị hỏng. Kiểm tra thường xuyên và loại bỏ quả bị sâu. Sử dụng các loại thuốc phòng trị sâu đục quả như ViTako, Divin theo hướng dẫn.
Giòi (ruồi) hại quả: Giòi gây hại từ bên trong quả, làm quả hỏng. Để phòng ngừa, sử dụng bẫy pheromone hoặc bọc quả để ngăn ruồi đục quả.
Bệnh thán thư: Bệnh phổ biến gây hại trên lá, quả và hoa của cây na. Phòng ngừa bằng cách phun thuốc bảo vệ từ khi quả còn nhỏ và tiếp tục phun định kỳ nửa tháng một lần.
Bệnh thối rễ: Bệnh do nấm Fusarium gây ra, làm hại bộ rễ của cây. Để phòng bệnh, cần đảm bảo vườn thoát nước tốt và bón bổ sung vôi hàng năm.
Phòng trừ sâu bệnh
Với cách trồng cây na đơn giản, chỉ cần áp dụng đúng kỹ thuật từ việc chọn giống, chăm sóc đến bón phân, bạn sẽ dễ dàng có được những cây na xanh tốt, sai quả. Đây không chỉ là một loại cây ăn trái bổ dưỡng mà còn mang lại giá trị kinh tế cao. Hãy bắt đầu ngay để tận hưởng những trái na thơm ngon và chất lượng ngay tại vườn nhà bạn!