Cách trồng cây cóc không chỉ giúp bạn có nguồn trái cây tươi ngon mà còn mang lại lợi ích kinh tế cao. Cây cóc là loại cây dễ trồng, không yêu cầu nhiều kỹ thuật phức tạp, thích hợp cho người mới bắt đầu làm vườn. Dù trồng trong chậu hay ngoài vườn, chỉ cần chú ý đến cách chăm sóc là bạn có thể thu hoạch được những trái cóc giòn ngon.
Cây cóc ăn trái (Spondias dulcis) là một loại cây phổ biến ở khu vực phía Nam Việt Nam, đặc biệt là vùng Nam Bộ và Đông Nam Bộ. Cây cóc có chiều cao từ 5 đến 10m, thuộc họ Anacardiaceae, với đặc điểm dễ nhận biết qua cành có nhiều chấm trắng và lá mọc so le, gồm 4-5 đôi lá chét có hình thuôn, mép lá có khía răng.
Hoa của cây cóc thường có màu trắng hoặc trắng ngả xanh, mọc thành cụm hình chùy, phân nhánh và có chiều dài gần bằng lá. Quả cóc ăn trái mọc thành chùm, với mỗi chùm có từ 2 đến 12 quả, có hình bầu dục, vỏ nhẵn bóng, khi chín chuyển sang màu vàng.
Quả cóc có vị chua ngọt, thịt cứng và thường được sử dụng trong nhiều món ăn như nước ép, dưa chua, hoặc ăn kèm với muối ớt. Đặc biệt, quả cóc chứa nhiều vitamin C, sắt, canxi, kali, và các chất chống oxy hóa, rất tốt cho sức khỏe.
Ngoài giá trị ẩm thực, cây cóc ăn trái còn có nhiều công dụng trong y học cổ truyền. Quả cóc và lá của cây thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh như đau họng, tiêu chảy, và bệnh xương khớp. Hơn nữa, quả cóc còn được ưa chuộng trong làm đẹp nhờ khả năng giúp giảm cân, làm đẹp da, và chống lão hóa.
Với ưu điểm cho quả sau 3-5 tháng trồng và khả năng ra hoa, đậu quả quanh năm, cây cóc ăn trái không chỉ là lựa chọn tuyệt vời cho người yêu cây cảnh mà còn mang lại giá trị kinh tế cao và sức khỏe cho gia đình.
Ngoài giá trị ẩm thực, cây cóc ăn trái còn có nhiều công dụng trong y học cổ truyền. Quả cóc và lá của cây thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh như đau họng, tiêu chảy, và bệnh xương khớp. Hơn nữa, quả cóc còn được ưa chuộng trong làm đẹp nhờ khả năng giúp giảm cân, làm đẹp da, và chống lão hóa.
Với ưu điểm cho quả sau 3-5 tháng trồng và khả năng ra hoa, đậu quả quanh năm, cây cóc ăn trái không chỉ là lựa chọn tuyệt vời cho người yêu cây cảnh mà còn mang lại giá trị kinh tế cao và sức khỏe cho gia đình.
Một số kiến thức về cây cóc
Thời vụ trồng cây cóc
Cây cóc có thể trồng quanh năm, nhưng để đảm bảo cây phát triển tốt nhất, nên trồng vào đầu mùa mưa đối với khu vực miền Nam. Đối với miền Bắc, thời điểm thích hợp để trồng là từ tháng 2 đến tháng 4 dương lịch. Hạn chế trồng vào thời gian nắng gắt hoặc mùa rét để tránh những ảnh hưởng bất lợi từ thời tiết.
Chọn đất trồng và mật độ trồng
Cây cóc không kén đất, nhưng thích hợp nhất trên đất thịt nhẹ, giàu phù sa và thoát nước tốt. Đất trồng cần được trộn thêm phân chuồng hoai mục, vỏ trấu, xơ dừa, và than bùn để tăng cường dinh dưỡng. Bạn cũng có thể sử dụng đất trồng đã qua xử lý mua tại cửa hàng để đảm bảo đất đã được khử trùng, loại bỏ mầm bệnh.
Trước khi trồng, bạn cần bón lót và phơi ải đất trong khoảng 7-10 ngày để ngăn ngừa mầm bệnh. Mật độ trồng cây cóc thông thường là từ 250-600 cây/ha, với khoảng cách giữa các cây là 4-6m, đảm bảo không gian cho cây phát triển và ra quả tốt.
Đào hố trồng và bón lót
Trước khi trồng cây, cần làm sạch cỏ dại và dọn dẹp tàn dư thực vật. Hố trồng cóc thường có kích thước đường kính từ 30-50cm, với độ sâu khoảng 30-40cm. Sau khi đào hố, tiến hành bón lót mỗi gốc cây khoảng 40-50kg phân chuồng hoai mục cùng với 1-2kg lân. Trộn đều phân với đất rồi lấp đầy khoảng 3/4 hố để chuẩn bị cho cây cóc phát triển mạnh mẽ.
Lựa chọn giống cây cóc
Nên chọn giống cây cóc chiết hoặc ghép cành để giúp cây ra quả sớm và phát triển nhanh hơn so với việc trồng từ hạt. Giống cây nên mua tại các cơ sở uy tín để đảm bảo chất lượng và cây khỏe mạnh, không bị sâu bệnh.
Đào hố trồng và bón lót
Trước khi trồng cây, cần làm sạch cỏ dại và dọn dẹp tàn dư thực vật. Hố trồng cóc thường có kích thước đường kính từ 30-50cm, với độ sâu khoảng 30-40cm. Sau khi đào hố, tiến hành bón lót mỗi gốc cây khoảng 40-50kg phân chuồng hoai mục cùng với 1-2kg lân. Trộn đều phân với đất rồi lấp đầy khoảng 3/4 hố để chuẩn bị cho cây cóc phát triển mạnh mẽ.
Lựa chọn giống cây cóc
Nên chọn giống cây cóc chiết hoặc ghép cành để giúp cây ra quả sớm và phát triển nhanh hơn so với việc trồng từ hạt. Giống cây nên mua tại các cơ sở uy tín để đảm bảo chất lượng và cây khỏe mạnh, không bị sâu bệnh.
Chuẩn bị trước khi trồng cóc
Cóc có thể được trồng từ hạt hoặc bằng phương pháp chiết cành, mỗi phương pháp đều giúp cây nhanh chóng phát triển và cho quả sau một thời gian chăm sóc.
Bước 1: Ngâm hạt trước khi gieo
Ngâm hạt giống trong nước ấm khoảng 24 giờ để làm mềm lớp vỏ cứng của hạt, giúp hạt dễ dàng hấp thụ nước và kích thích quá trình nảy mầm. Nước ấm nên có nhiệt độ từ 30-40°C, không quá nóng để tránh làm hỏng hạt. Sau khi ngâm, hạt cóc sẽ phình to hơn và có màu sẫm hơn.
Xem thêm: Cách trồng ổi đơn giản cho năng suất cao, ít sâu bệnh
Bước 2: Chuẩn bị đất gieo
Chọn đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng, có độ thoát nước tốt để gieo hạt. Bạn có thể sử dụng đất mùn, đất phù sa hoặc phối trộn với phân hữu cơ hoai mục để tăng cường chất dinh dưỡng cho đất. Nếu gieo hạt trong chậu, đảm bảo chậu có lỗ thoát nước dưới đáy để tránh tình trạng ngập úng.
Bước 3: Gieo hạt vào đất
Sau khi đã ngâm hạt, tiến hành gieo hạt vào chậu hoặc hốc đất đã chuẩn bị. Đặt hạt sâu khoảng 1-2cm dưới mặt đất. Sau đó, rải một lớp đất mỏng lên trên và tưới ẩm. Đặt chậu hoặc khu vực trồng ở nơi có ánh sáng nhẹ để hạt có đủ điều kiện nảy mầm.
Bước 4: Chăm sóc sau khi gieo hạt
Tưới nước đều đặn hàng ngày để giữ ẩm cho đất, nhưng không nên tưới quá nhiều để tránh làm hạt bị úng nước. Hạt cóc sẽ bắt đầu nảy mầm sau khoảng 2-3 tuần, tùy thuộc vào điều kiện thời tiết và độ ẩm của đất. Sau khi cây con có 2-3 lá thật, bạn có thể tỉa bớt cây yếu để lại các cây khỏe mạnh phát triển.
Bước 3: Gieo hạt vào đất
Sau khi đã ngâm hạt, tiến hành gieo hạt vào chậu hoặc hốc đất đã chuẩn bị. Đặt hạt sâu khoảng 1-2cm dưới mặt đất. Sau đó, rải một lớp đất mỏng lên trên và tưới ẩm. Đặt chậu hoặc khu vực trồng ở nơi có ánh sáng nhẹ để hạt có đủ điều kiện nảy mầm.
Bước 4: Chăm sóc sau khi gieo hạt
Tưới nước đều đặn hàng ngày để giữ ẩm cho đất, nhưng không nên tưới quá nhiều để tránh làm hạt bị úng nước. Hạt cóc sẽ bắt đầu nảy mầm sau khoảng 2-3 tuần, tùy thuộc vào điều kiện thời tiết và độ ẩm của đất. Sau khi cây con có 2-3 lá thật, bạn có thể tỉa bớt cây yếu để lại các cây khỏe mạnh phát triển.
Cách trồng cóc từ hạt
Bước 1: Chọn cành chiết
Chọn những cành khỏe mạnh, không có dấu hiệu sâu bệnh, và có đường kính từ 1-2cm. Độ dài lý tưởng của cành chiết là từ 20-30cm. Bạn nên chọn cành ở những cây cóc trưởng thành và đã từng cho quả để đảm bảo khả năng sinh trưởng và đậu quả tốt.
Bước 2: Cắt cành và chuẩn bị cành chiết
Sử dụng dao sắc hoặc kéo cắt cành để cắt đoạn gốc của cành chiết sao cho có ít nhất một mắt chồi. Phần ngọn của cành chiết cũng nên được cắt bỏ bớt một phần lá để giảm thoát nước và giúp cây tập trung vào việc ra rễ. Chỉ giữ lại một số lá ở phần ngọn để cây tiếp tục quang hợp và phát triển khi đã bén rễ.
Bước 3: Ngâm cành chiết
Ngâm cành chiết vào nước ấm trong khoảng 24 giờ để kích thích quá trình ra rễ. Việc ngâm cành trước khi trồng giúp cành giữ được độ ẩm cần thiết và thúc đẩy sự phát triển của bộ rễ mới. Bạn cũng có thể sử dụng các dung dịch kích rễ để tăng tốc quá trình ra rễ của cành chiết.
Bước 4: Cấy cành chiết vào đất
Sau khi ngâm cành chiết, tiến hành cấy cành vào chậu hoặc hốc đất đã chuẩn bị. Cắm cành sâu khoảng 3-5cm vào đất, nhẹ nhàng ấn đất xung quanh để cố định cành. Tưới nước đều đặn để giữ ẩm cho đất và đặt cây ở nơi có ánh sáng nhẹ, tránh ánh nắng trực tiếp để cây không bị mất nước quá nhanh.
Bước 5: Chăm sóc sau khi cấy cành
Cành chiết sẽ bắt đầu ra rễ sau khoảng 3-4 tuần. Trong quá trình này, bạn cần giữ ẩm cho đất và tưới nước đều đặn. Khi cây đã bén rễ và phát triển mạnh, bạn có thể bón thêm phân hữu cơ để cung cấp dinh dưỡng cho cây. Nếu trồng ngoài trời, hãy chú ý che chắn cho cây trong những ngày nắng gắt hoặc khi thời tiết lạnh để bảo vệ cây non.
Xem thêm: Cách trồng cây vú sữa cho quả to, ngọt lịm
Cách trồng cóc từ chiết cành
Ánh nắng cho cây cóc
Cây cóc là loại cây ưa ánh nắng, thích hợp trồng ở những nơi có ánh sáng đầy đủ. Tuy nhiên, cây cũng có thể phát triển ở những nơi có bóng râm nhẹ. Bạn nên chọn vị trí trồng cây cóc ở nơi thoáng mát, có nhiều gió và ánh nắng để giúp cây phát triển khỏe mạnh và ra nhiều quả. Việc đảm bảo ánh sáng tốt sẽ thúc đẩy quá trình quang hợp và giúp cây cho trái đạt chất lượng cao.
Nhiệt độ lý tưởng cho cây cóc
Cây cóc phát triển tốt nhất ở những nơi có nhiệt độ mát và ấm, từ 20-30°C. Cây không chịu được thời tiết quá lạnh và dễ bị ảnh hưởng khi nhiệt độ xuống thấp. Trong mùa đông hoặc những vùng có khí hậu lạnh, bạn nên bảo vệ cây khỏi gió lạnh và sương giá bằng cách che chắn hoặc chuyển cây vào nơi kín gió nếu trồng trong chậu.
Độ ẩm và lượng nước tưới cho cây cóc
Cây cóc cần độ ẩm trung bình để phát triển, thích hợp nhất là độ ẩm từ 50-80%. Cần tưới nước đều đặn, tránh để đất quá khô hoặc quá ướt, vì có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
Bạn nên tưới nước vào buổi sáng hoặc chiều, tránh tưới giữa trưa khi nắng gắt để tránh làm tổn thương cây. Lưu ý tưới nước vào gốc cây, hạn chế tưới lên lá và quả để tránh các bệnh nấm hoặc sâu bệnh phát triển.
Bón phân cho cây cóc
Cây cóc thích hợp trồng trên đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng và thoát nước tốt. Để cây phát triển tốt, bạn nên trộn đất với phân hữu cơ hoai mục như phân bò, phân trùn quế hoặc phân gà.
Cần bón phân định kỳ, khoảng 2-3 tháng một lần, đặc biệt chú trọng bón phân vào giai đoạn cây ra hoa và kết trái. Bạn có thể sử dụng các loại phân hóa học như NPK hoặc phân hữu cơ để đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho cây. Khi bón phân, bạn nên rải đều phân quanh gốc cây, sau đó tưới nước để phân thấm sâu vào đất giúp cây hấp thu dễ dàng hơn.
Bạn nên tưới nước vào buổi sáng hoặc chiều, tránh tưới giữa trưa khi nắng gắt để tránh làm tổn thương cây. Lưu ý tưới nước vào gốc cây, hạn chế tưới lên lá và quả để tránh các bệnh nấm hoặc sâu bệnh phát triển.
Bón phân cho cây cóc
Cây cóc thích hợp trồng trên đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng và thoát nước tốt. Để cây phát triển tốt, bạn nên trộn đất với phân hữu cơ hoai mục như phân bò, phân trùn quế hoặc phân gà.
Cần bón phân định kỳ, khoảng 2-3 tháng một lần, đặc biệt chú trọng bón phân vào giai đoạn cây ra hoa và kết trái. Bạn có thể sử dụng các loại phân hóa học như NPK hoặc phân hữu cơ để đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho cây. Khi bón phân, bạn nên rải đều phân quanh gốc cây, sau đó tưới nước để phân thấm sâu vào đất giúp cây hấp thu dễ dàng hơn.
Cách chăm sóc cây cóc
Sâu bệnh hại cây cóc
Bệnh thán thư: Bệnh làm thối đen quả, rụng hoa và gây thối đen hoa. Để phòng bệnh, bạn nên phun thuốc Benlat C hoặc Score 250 EC mỗi tuần một lần ngay từ khi hoa nở.
Bệnh phấn trắng: Bệnh gây hại chủ yếu ở lá và quả, có thể sử dụng Anvil 5SC hoặc Rhidomila MZ 72WP để phun trừ.
Bệnh muội đen: Nhà vườn có thể dùng thuốc trừ nấm có gốc đồng như Bassa 50EC hoặc Trebon 2,5 EC để xử lý.
Bệnh cháy lá: Bệnh phát triển mạnh trong mùa mưa và gây hại nặng trên lá. Để phòng trừ, cắt bỏ lá bị bệnh và phun thuốc Ridomil MZ 72 WP hoặc Kasumin 2L.
Sâu đục thân, đục cành: Sử dụng phương pháp thủ công như bẫy đèn bắt sâu trưởng thành. Nếu cần, có thể dùng thuốc hóa học như Actara 25 WG, Padan 95SP, hoặc bịt lỗ sâu đục bằng đất sét tiêu diệt sâu non.
Rầy xanh: Rầy gây hại vào mùa nắng nóng, làm cho cây kém phát triển. Để phòng trừ, bạn có thể dùng Bassa 50EC hoặc Trebon 2,5 EC.
Ruồi đục quả: Ruồi đục dưới vỏ, sâu non ăn thịt quả khiến quả thối và rụng. Để phòng trừ, sử dụng Sherpa 25EC hoặc Lục Sơn 0,26 DD.
Thu hoạch
Cây cóc ra quả ổn định sau 2 năm và có thể thu hoạch khoảng 3 – 5 tháng sau khi trồng. Khi thu hoạch, bạn nên cắt chùm quả bằng dao hoặc kéo. Chọn thời điểm thu hoạch vào lúc trời râm mát để quả không bị ảnh hưởng chất lượng. Nếu cần vận chuyển xa, nên bảo quản quả trong thùng hoặc sọt sạch và thoáng để giữ quả tươi lâu hơn.
Ruồi đục quả: Ruồi đục dưới vỏ, sâu non ăn thịt quả khiến quả thối và rụng. Để phòng trừ, sử dụng Sherpa 25EC hoặc Lục Sơn 0,26 DD.
Thu hoạch
Cây cóc ra quả ổn định sau 2 năm và có thể thu hoạch khoảng 3 – 5 tháng sau khi trồng. Khi thu hoạch, bạn nên cắt chùm quả bằng dao hoặc kéo. Chọn thời điểm thu hoạch vào lúc trời râm mát để quả không bị ảnh hưởng chất lượng. Nếu cần vận chuyển xa, nên bảo quản quả trong thùng hoặc sọt sạch và thoáng để giữ quả tươi lâu hơn.