Cây Ngọc Lan, hay còn gọi là cây Sứ Ngọc Lan hoặc Ngọc Lan ta, là loài cây đặc biệt có nguồn gốc từ Ấn Độ và thuộc chi nhà Mộc Lan. Được du nhập vào Việt Nam từ thế kỷ 19, Ngọc Lan nhanh chóng trở thành loại cây ưa chuộng trong trang trí cảnh quan nhờ hoa có mùi hương thơm ngát và vẻ đẹp thanh tao. Hãy cùng tapl.edu.vn khám phá chi tiết về loài cây này qua bài viết dưới đây.
Cây Ngọc Lan, hay còn gọi là cây Sứ Ngọc Lan hoặc Ngọc Lan ta, là loài cây đặc biệt có nguồn gốc từ Ấn Độ và thuộc chi nhà Mộc Lan. Được du nhập vào Việt Nam từ thế kỷ 19, Ngọc Lan nhanh chóng trở thành loại cây ưa chuộng trong trang trí cảnh quan nhờ hoa có mùi hương thơm ngát và vẻ đẹp thanh tao. Hãy cùng tapl.edu.vn khám phá chi tiết về loài cây này qua bài viết dưới đây.
Cây Ngọc Lan là loại cây thân gỗ thẳng, cao trung bình từ 5m đến 15m, với vỏ cây màu trắng hơi sần và đường kính từ 20 đến 25cm. Lá cây có hình bầu dục, đầu lá nhọn, khi còn non có màu xanh nhạt và chuyển sang xanh đậm khi trưởng thành.
Hoa Ngọc Lan nổi tiếng với mùi hương thơm ngát, có màu trắng hoặc vàng tùy theo giống. Hoa thường có từ 10 đến 15 cánh thuôn dài, xếp xen kẽ theo dạng xoắn. Tại Việt Nam, cây thường nở hoa từ tháng 3 đến tháng 8.
Cây Ngọc Lan không chỉ đẹp mà còn có nhiều công dụng tuyệt vời như:
Hoa Ngọc Lan nổi tiếng với mùi hương thơm ngát, có màu trắng hoặc vàng tùy theo giống. Hoa thường có từ 10 đến 15 cánh thuôn dài, xếp xen kẽ theo dạng xoắn. Tại Việt Nam, cây thường nở hoa từ tháng 3 đến tháng 8.
Cây Ngọc Lan không chỉ đẹp mà còn có nhiều công dụng tuyệt vời như:
Cây Ngọc Lan sở hữu những đặc điểm độc đáo, tạo nên vẻ đẹp quyến rũ và thanh nhã cho không gian. Dưới đây là một số điểm nổi bật của cây Ngọc Lan:
Hình dáng thanh thoát: Cây Ngọc Lan thường có thân mảnh mai và lá hình bầu dục, tạo nên sự tinh tế và thanh thoát. Hình dáng trang nhã của cây dễ dàng trở thành điểm nhấn thu hút ánh nhìn trong không gian trang trí.
Hoa lớn với màu sắc phong phú: Hoa Ngọc Lan có kích thước lớn, đa dạng về màu sắc từ trắng, hồng, đỏ đến vàng. Mỗi bông hoa mang nét đẹp riêng biệt, làm tôn lên sự độc đáo của cây và khiến nó trở thành một tác phẩm nghệ thuật thiên nhiên sống động.
Hương thơm dịu dàng: Mùi hương quyến rũ của hoa Ngọc Lan là điểm nổi bật, mang lại cảm giác thư giãn, dễ chịu cho không gian xung quanh. Hương thơm đặc trưng của loài cây này khiến không gian trở nên yên bình và thư thái.
Dễ chăm sóc: Ngọc Lan khá dễ chăm sóc, thích nghi với nhiều loại đất và điều kiện thời tiết khác nhau. Điều này giúp cây trở thành lựa chọn phổ biến trong trang trí nội thất và cảnh quan sân vườn.
Không chỉ làm đẹp cho không gian, cây Ngọc Lan còn tượng trưng cho may mắn, sự hòa thuận và gắn kết gia đình, mang đến ý nghĩa phong thủy sâu sắc khi trồng trong nhà.
Dễ chăm sóc: Ngọc Lan khá dễ chăm sóc, thích nghi với nhiều loại đất và điều kiện thời tiết khác nhau. Điều này giúp cây trở thành lựa chọn phổ biến trong trang trí nội thất và cảnh quan sân vườn.
Không chỉ làm đẹp cho không gian, cây Ngọc Lan còn tượng trưng cho may mắn, sự hòa thuận và gắn kết gia đình, mang đến ý nghĩa phong thủy sâu sắc khi trồng trong nhà.
Hoa Ngọc Lan mang trong mình nhiều ý nghĩa tốt đẹp, là biểu tượng của lòng nhân từ, hiếu thảo và sự tốt bụng. Từ xa xưa, loài hoa này đã được xem như hiện thân của sức sống bền bỉ, mãnh liệt nhờ khả năng thích nghi dễ dàng với nhiều loại đất và khí hậu khác nhau.
Dù hoa nhỏ, nhưng mùi hương ngào ngạt của Ngọc Lan lại khiến lòng người say đắm, lưu luyến. Những cánh hoa trắng tinh khôi như hình ảnh cô gái nhỏ dịu dàng, e ấp, tượng trưng cho vẻ đẹp trong trẻo và thanh thoát.
Ý nghĩa phong thủy của cây Hoa Ngọc Lan
Trong phong thủy, cây Hoa Ngọc Lan không chỉ mang lại nguồn năng lượng tươi mới mà còn giúp xua đuổi những điều xui rủi, thu hút vượng khí và may mắn. Cây còn biểu trưng cho sự mạnh mẽ và trường tồn, mang lại sự thịnh vượng và bình an cho gia chủ.
Hương thơm của hoa Ngọc Lan tạo ra không gian sống thư thái, vượng khí, giúp tâm hồn trở nên an tĩnh và bình yên hơn. Loài hoa này còn được sử dụng trong nhiều dịp lễ quan trọng như cúng Phật, đặt trong nhà mới, phòng cưới, hay khai trương, với ý nghĩa mang đến sự may mắn và xua tan điều không may mắn.
Hương thơm của hoa Ngọc Lan tạo ra không gian sống thư thái, vượng khí, giúp tâm hồn trở nên an tĩnh và bình yên hơn. Loài hoa này còn được sử dụng trong nhiều dịp lễ quan trọng như cúng Phật, đặt trong nhà mới, phòng cưới, hay khai trương, với ý nghĩa mang đến sự may mắn và xua tan điều không may mắn.
Chi Ngọc Lan trên thế giới có hơn 50 loài hoa khác nhau, bao gồm cả cây thân bụi và cây thân gỗ. Tại Việt Nam, hai loại phổ biến nhất là Bạch Ngọc Lan và Ngọc Lan hoa vàng. Dưới đây là một số đặc điểm của từng loại:
Hoa Ngọc Lan trắng, có tên khoa học là Michelia x Alba, được biết đến với tên tiếng Anh là White Champaca và còn được gọi bằng các tên khác như Bạch Ngọc Lan, Bạch Lan Hoa, Mộc Lan trắng hay Sứ trắng. Đây là loài cây thân gỗ thường xanh, khi trưởng thành có thể cao từ 10m đến 15m.
Cành non của cây có lớp lông mao mịn bao phủ, lá màu xanh non hơi ngả vàng, có hình bầu dục thon dài từ 15cm đến 25cm, và rộng khoảng 4cm đến 9cm.
Hoa Ngọc Lan trắng có màu trắng tinh khiết, khi nở tỏa ra hương thơm ngọt ngào. Mỗi bông có khoảng từ 8 đến 12 cánh thon gọn, hơi cong với nhiều nhị vàng ngắn. Loài hoa này thường được chiết xuất để làm nước hoa nhờ vào mùi thơm đặc trưng của nó.
Hoa Ngọc Lan vàng có tên khoa học là Michelia Champaca, tên tiếng Anh là Yellow Champaca, và ở Việt Nam còn được gọi là Ngọc Lan hoa vàng, Ngọc Lan ngà hoặc Mộc Lan vàng. Cây thuộc loại thân gỗ thường xanh, có kích thước lớn hơn so với Ngọc Lan trắng, chiều cao có thể đạt tới 35m.
Lá cây có màu xanh bóng, hình trái xoan thuôn dài hai đầu, với kích thước lá dài khoảng 10cm đến 20cm, rộng từ 4cm đến 9cm, và có lông ở cả hai mặt. Hoa Ngọc Lan vàng có màu vàng nhạt hoặc cam, cánh hoa thẳng, tỏa ra hương thơm nhẹ nhàng nhưng không nồng nàn như Ngọc Lan trắng. Khi chiết xuất làm nước hoa, người ta thường ưu tiên sử dụng Ngọc Lan trắng hơn Ngọc Lan vàng.
Hoa Ngọc Lan có thể được trồng bằng hai phương pháp phổ biến: gieo hạt và chiết cành. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cho từng phương pháp:
Bước 1: Do vỏ hạt Ngọc Lan khá cứng, trước khi gieo hạt bạn nên mài qua lớp vỏ ngoài hoặc dùng dao tách nhẹ. Sau đó, ngâm hạt trong nước ấm khoảng 40-50°C và để nguội dần trong 12 giờ.
Bước 2: Sau khi ngâm, ủ hạt trong túi vải ẩm. Khoảng 4-5 ngày sau, hạt sẽ bắt đầu nứt nanh.
Bước 3: Khi hạt đã nứt nanh, tiến hành gieo hạt vào bầu đất hoặc khay cát. Lấp đất lên khoảng 1cm và phủ thêm rơm rạ hoặc xơ dừa để giữ ẩm cho hạt.
Bước 4: Lập giàn che cho cây con. Khoảng 3-4 ngày sau khi gieo, hạt sẽ nảy mầm.
Bước 3: Khi hạt đã nứt nanh, tiến hành gieo hạt vào bầu đất hoặc khay cát. Lấp đất lên khoảng 1cm và phủ thêm rơm rạ hoặc xơ dừa để giữ ẩm cho hạt.
Bước 4: Lập giàn che cho cây con. Khoảng 3-4 ngày sau khi gieo, hạt sẽ nảy mầm.
Bước 1: Chọn cành bánh tẻ, khỏe mạnh, không có dấu hiệu sâu bệnh.
Bước 2: Cắt và tách một vòng vỏ cây rộng từ 0.4cm đến 0.7cm ở vị trí chiết.
Bước 3: Dùng dây đay hoặc dây gai quấn quanh vị trí cắt để ngăn mép vỏ không dính lại với nhau.
Bước 4: Sử dụng xơ dừa hoặc rễ cây lục bình đặt lên chỗ chiết, sau đó dùng miếng nilon kích thước khoảng 30cm x 15cm quấn quanh để giữ ẩm cho cành.
Bước 5: Khi cành chiết đã ra rễ non và rễ chuyển sang màu vàng, bạn có thể cắt cành ra khỏi cây mẹ và đem cấy vào túi bầu để tiếp tục chăm sóc.
Với kỹ thuật này, cây Ngọc Lan sẽ nhanh chóng phát triển khỏe mạnh và sớm cho hoa đẹp.
Để cây Ngọc Lan phát triển tốt và cho hoa đẹp, cần tuân thủ các kỹ thuật chăm sóc sau:
Tưới nước: Cây Ngọc Lan là loài ưa ẩm, vì vậy cần tưới nước đều đặn, đặc biệt là vào mùa hè khi thời tiết nắng gắt. Thời điểm tốt nhất để tưới là vào sáng sớm hoặc chiều muộn, khi nhiệt độ mát mẻ, giúp duy trì độ ẩm cho cây một cách hiệu quả hơn.
Bón phân: Việc chọn đất trồng giàu dinh dưỡng ngay từ đầu sẽ giảm bớt công sức bón phân sau này. Tuy nhiên, nếu đất trồng kém chất lượng, cần bổ sung phân NPK kết hợp với phân chuồng hoai mục để đảm bảo cây có đủ dinh dưỡng. Điều này giúp tránh tình trạng cây bị vàng lá, sâu bệnh do thiếu chất. Liều lượng bón phân hợp lý là khoảng 150g phân NPK cùng 5-10kg phân chuồng hoai mục.
Che nắng: Khi mới trồng cây, tránh để cây Ngọc Lan tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, đặc biệt là vào mùa hè. Hãy thiết kế giàn che với độ che phủ khoảng 70% để cây được thoáng mát, tránh mất ẩm khi nhiệt độ tăng cao.
Cắt tỉa: Trong giai đoạn phát triển tốt nhất của cây, việc cắt tỉa các cành lá thừa, khô héo và cành mọc không đều là rất cần thiết. Điều này giúp định hình tán cây, tạo dáng đẹp và khuyến khích sự sinh trưởng. Bên cạnh đó, cần định kỳ loại bỏ cỏ dại xung quanh cây để giảm nguy cơ sâu bệnh.
Cây Ngọc Lan là loài cây thân gỗ ưa khí hậu nóng ẩm, vì vậy dễ bị tấn công bởi nhiều loại sâu bệnh. Dưới đây là một số loại sâu bệnh thường gặp và cách phòng trừ hiệu quả:
Bệnh đốm đen
Bệnh đốm đen thường xuất hiện khi cây còn non. Trên lá xuất hiện các đốm màu tím đen, lan rộng dần và trung tâm của đốm chuyển sang màu trắng xám, có nhiều bột nâu xanh. Phun thuốc Boocđô 1% và hợp chất lưu huỳnh vôi 0.3-0.4o Be hoặc Tuyet 0.1%. Phun thuốc định kỳ mỗi 10 ngày, thực hiện từ 2-3 lần để kiểm soát bệnh.
Bệnh đốm xám
Do bào tử nấm gây ra, bệnh thường xuất hiện từ đầu mùa hè đến cuối tháng 10. Các chấm nhỏ màu vàng nâu xuất hiện ở phần ngọn lá, lan rộng ra và làm khô lá. Giữ cây thoáng mát, vệ sinh sạch sẽ. Có thể dùng các loại thuốc hóa học tương tự như bệnh đốm đen để điều trị.
Bệnh đốm than
Bệnh bắt đầu với các đốm nhỏ li ti trên lá, sau đó lan rộng thành đốm màu nâu tím, giữa đốm có màu vàng xám. Bệnh xuất hiện nhiều vào mùa mưa từ tháng 6 đến tháng 9. Dùng thuốc bảo vệ thực vật như Rogor, DDVP hoặc Malathion 0.03%, kết hợp cắt tỉa cành và lá thường xuyên.
Rệp đài loan
Rệp Đài Loan tấn công vào cành lá và chồi non, tạo lớp bột màu trắng xám, xuất hiện từ tháng 3 và mạnh nhất vào tháng 4-5, sau đó giảm dần. Phun thuốc Rogor, DDVP, Malathion 0.03% hoặc chế phẩm Bacillus pha loãng 500 lần để kiểm soát rệp.
Rệp sáp cockerelli
Rệp Sáp Cockerelli gây hại khiến lá rụng sớm, thường đẻ trứng vào cuối các tháng 3, 6 và 9. Cắt tỉa cành lá giúp cây thông thoáng, tưới nước đều đặn và phun thuốc Rogor 0.2%, Furadan trong thời gian trứng nở.
Rệp đài loan
Rệp Đài Loan tấn công vào cành lá và chồi non, tạo lớp bột màu trắng xám, xuất hiện từ tháng 3 và mạnh nhất vào tháng 4-5, sau đó giảm dần. Phun thuốc Rogor, DDVP, Malathion 0.03% hoặc chế phẩm Bacillus pha loãng 500 lần để kiểm soát rệp.
Rệp sáp cockerelli
Rệp Sáp Cockerelli gây hại khiến lá rụng sớm, thường đẻ trứng vào cuối các tháng 3, 6 và 9. Cắt tỉa cành lá giúp cây thông thoáng, tưới nước đều đặn và phun thuốc Rogor 0.2%, Furadan trong thời gian trứng nở.