Cách trồng cây vú sữa cho quả to, ngọt lịm
Cách trồng cây vú sữa không chỉ đơn giản mà còn mang lại hiệu quả cao, đặc biệt là trong điều kiện khí hậu nhiệt đới như ở Việt Nam. Với phương pháp trồng đúng kỹ thuật và chăm sóc hợp lý, cây vú sữa sẽ cho quả ngọt, thịt mềm và thơm ngon. Việc trồng cây vú sữa trong vườn không chỉ giúp tạo bóng mát mà còn cung cấp nguồn trái cây giàu dinh dưỡng.
Đôi nét về cây vú sữa
Cây vú sữa, với tên khoa học Chrysophyllum cainito, là loài cây ăn quả được ưa chuộng tại Việt Nam nhờ những lợi ích vượt trội và giá trị văn hóa sâu sắc. Không chỉ xuất hiện phổ biến trong các khu vườn gia đình, đường phố và công viên, cây vú sữa còn đem lại nhiều lợi ích thiết thực.
Cây không chỉ tạo cảnh quan xanh mát, cung cấp bóng râm, mà còn giúp thanh lọc không khí, hút chất độc và bụi bặm, mang đến bầu không khí trong lành. Quả vú sữa nổi tiếng với hương vị ngọt mát, thơm ngon và chứa nhiều giá trị dinh dưỡng, là loại trái cây được nhiều người ưa chuộng.
Không chỉ có giá trị kinh tế cao, cây vú sữa còn được sử dụng trong y học dân gian với lá cây chữa bệnh thấp khớp và đái tháo đường, vỏ cây giúp chữa ho. Cây vú sữa mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc, gắn liền với câu chuyện cổ tích về tình mẫu tử thiêng liêng.
Việc trồng cây vú sữa trước nhà còn biểu trưng cho tình cảm gia đình gắn bó, yêu thương, là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của gia đình trong cuộc sống.
Đôi nét về cây vú sữa
Chuẩn bị trước khi trồng vú sữa
Lựa chọn điều kiện đất trồng
Cây vú sữa không quá kén chọn về loại đất, nhưng để cây phát triển khỏe mạnh và cho năng suất cao, bạn nên chọn đất phù sa ven sông hoặc đất có thành phần thịt nhẹ và thoát nước tốt. Độ pH lý tưởng cho cây vú sữa là từ 5.5 - 6.5.
Nếu trồng vú sữa trước nhà hoặc trong vườn, bạn có thể mua đất trồng sẵn hoặc tự trộn đất với các loại phân hữu cơ như phân gà, phân bò hoai mục, phân trùn quế, xơ dừa, vỏ trấu và mùn hữu cơ để bổ sung dinh dưỡng. Ngoài ra, để loại bỏ mầm bệnh, cần xử lý đất bằng cách trộn với vôi rồi phơi đất từ 7-10 ngày trước khi trồng cây.
Xem thêm: Cách trồng mít đúng cách cho quả to và ngọt
Thời điểm trồng cây
Cây vú sữa có thể được trồng quanh năm, nhưng thời điểm lý tưởng nhất là vào đầu mùa mưa. Ở miền Bắc và Trung Bộ, thời gian trồng thích hợp là từ tháng 7 đến tháng 9, trong khi ở miền Nam, nên trồng từ tháng 6 đến tháng 7. Điều kiện khí hậu mát mẻ và có lượng mưa đều đặn sẽ giúp cây nhanh chóng bám rễ và phát triển mạnh mẽ.
Chuẩn bị giống cây vú sữa
Việc nhân giống cây vú sữa thường được thực hiện bằng phương pháp chiết cành. Để chọn cây giống tốt, hãy ưu tiên những cây vú sữa từ 6 – 10 năm tuổi có khả năng sinh trưởng tốt và cho năng suất cao. Cành bánh tẻ, không bị sâu bệnh, có độ tuổi từ 14 – 16 tháng và phần da đã hóa gỗ là lựa chọn lý tưởng để chiết cành.
Tránh sử dụng những cành vượt hoặc cành bị nhiễm bệnh. Ngoài ra, phương pháp ghép cây cũng được áp dụng rộng rãi để nhân giống vú sữa, bao gồm hai cách phổ biến là ghép treo bầu và ghép áp cành.
Ghép treo bầu: Sử dụng gốc ghép có đường kính từ 0,8 - 1 cm (khoảng 16 - 18 tháng tuổi) và cành ghép được lấy từ vị trí cách chồi ngọn 30 – 40 cm. Quá trình ghép cần thao tác cẩn thận để đảm bảo mối ghép được ghép kín và chắc chắn.
Ghép áp cành: Chọn gốc ghép có đường kính từ 1 – 1,5 cm (18 – 20 tháng tuổi) và cành ghép từ cây mẹ. Quá trình ghép áp cành yêu cầu kỹ thuật khéo léo, lồng vạt nêm của cành ghép vào chữ U đã mở trên gốc ghép, sau đó cố định bằng băng keo ghép cây để đảm bảo sự phát triển của cành ghép.
Chuẩn bị trước khi trồng vú sữa
Chuẩn bị đất và hố trồng
Trước khi trồng cây vú sữa, cần chuẩn bị đất kỹ càng bằng cách làm tơi xốp và bón lót phân hữu cơ. Hố trồng nên có kích thước tối thiểu là 50x50x50 cm để đủ không gian cho bộ rễ phát triển. Trước khi trồng cây, tiến hành bón lót khoảng 1 kg phân chuồng hoai mục và 1 kg phân Super Lân vào mỗi hố để tăng cường dinh dưỡng cho đất.
Cách trồng vú sữa
Bước 1: Chọn đất và điều kiện trồng
Cây vú sữa thích hợp phát triển trong điều kiện khí hậu nhiệt đới, với nhiệt độ từ 22 - 34°C. Cây ra hoa và cho quả tốt nhất trong điều kiện có hai mùa mưa nắng rõ rệt, nhưng không chịu được gió to do tán lá dày và rễ nông.
Đất phù sa ven sông, đất thịt nhẹ, thoát nước tốt và có độ pH từ 5,5 - 6,5 là lựa chọn lý tưởng để trồng vú sữa. Nên tránh trồng cây ở khu vực có độ cao quá 400m so với mực nước biển.
Bước 2: Chuẩn bị hố trồng
Trước khi trồng cây khoảng 15 - 20 ngày, tiến hành đào hố giữa mô với kích thước rộng từ 40 - 50 cm và sâu 20 - 25 cm. Sau đó, trộn đều đất đã đào với hỗn hợp gồm 20 kg phân hữu cơ, 100g DAP, 200 – 300g phân lân và 10 – 20g Basudin 10H.
Việc trộn hỗn hợp phân bón này sẽ giúp cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho cây trong giai đoạn đầu sinh trưởng, đồng thời hỗ trợ phát triển bộ rễ khỏe mạnh.
Xem thêm: Cách trồng na chi tiết, hiệu quả cho năng suất cao
Bước 3: Trồng cây
Đặt bầu cây vú sữa thẳng đứng vào hố đã chuẩn bị sao cho mặt bầu cây ngang bằng với mặt mô trồng. Tiếp theo, dùng kéo hoặc dao cắt bỏ vỏ bầu, đảm bảo không làm tổn thương bộ rễ.
Sau đó, lấp đầy hố trồng bằng hỗn hợp đất và phân đã chuẩn bị, nén chặt đất quanh gốc cây để giữ cho cây đứng vững. Cắm cọc cố định và tưới nước đủ ẩm ngay sau khi trồng để giúp cây nhanh chóng thích nghi với môi trường mới.
Cách trồng vú sữa
Bước 4: Che bóng và bảo vệ cây non
Trong 1 - 2 năm đầu sau khi trồng, cây vú sữa cần được che bóng để tránh tiếp xúc trực tiếp quá nhiều với ánh nắng mặt trời, giúp cây không bị mất nước và bảo vệ cây khỏi tác động của thời tiết khắc nghiệt.
Sử dụng rơm rạ, lá mục hoặc các vật liệu hữu cơ để phủ lên gốc cây, giữ ẩm cho đất, đồng thời giúp hạn chế sự phát triển của cỏ dại. Lưu ý rằng lớp phủ gốc nên được đặt cách phần rễ cây từ 40 – 50 cm để tạo không gian thoáng mát cho bộ rễ phát triển.
Bước 5: Tưới nước và chăm sóc ban đầu
Trong giai đoạn đầu sau khi trồng, cây vú sữa cần được tưới nước thường xuyên, đảm bảo đất luôn có độ ẩm vừa đủ để cây sinh trưởng tốt. Việc tưới nước hợp lý giúp cây nhanh chóng phát triển bộ rễ khỏe mạnh và đâm chồi mới.
Chăm sóc vú sữa sau khi trồng
Tỉa cành, tạo tán
Trong những năm đầu, bạn nên tỉa bớt cành, chỉ giữ lại những cành phân bố đều xung quanh tán cây, giúp cây có tán tròn, đều và khống chế chiều cao dưới 4-4,5m. Loại bỏ các cành mọc quá sát mặt đất, cành sâu bệnh, cành vượt trong tán hoặc những cành yếu mọc liên tiếp trên cành chính. Sau mỗi vụ thu hoạch, cần tỉa các cành mọc đứng bên trong, cành rũ, yếu để cây thông thoáng, sớm ra chồi mới.
Trẻ hóa cây vú sữa
Đối với những cây có tuổi thọ từ 20 năm trở lên, chiều cao vượt quá 6m, cần tiến hành kỹ thuật trẻ hóa cây. Kỹ thuật này nên được thực hiện liên tục trong 3-4 năm, mỗi năm trên từng phần của cây để đảm bảo cây có thu nhập ổn định.
Sau khi thu hoạch, nên cưa bỏ 1-2 cành cao ít lá, sinh trưởng kém. Vết cưa cần nghiêng 45 độ để tránh đọng nước và bôi dung dịch sun-phát đồng lên vết cưa để ngăn nấm bệnh. Sau 15-20 ngày, cây sẽ mọc ra chồi mới, chỉ nên giữ lại 2-3 chồi khỏe mạnh để tạo thành khung tán mới.
Chăm sóc vú sữa sau khi trồng
Bón phân cho cây vú sữa
Việc bón phân đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển và năng suất của cây vú sữa. Bón phân đúng thời điểm và liều lượng sẽ giúp cây phát triển tối ưu, đặc biệt trong giai đoạn kinh doanh.
Thời kỳ kiến thiết (năm 1-2): Sử dụng 2kg NPK 16-16-8 hòa với 200 lít nước để tưới đều cho cây trong năm đầu tiên. Từ năm thứ 2, bón 2kg NPK 20-20-15 chia làm 4 lần trong năm, mỗi lần cách nhau khoảng 3 tháng.
Thời kỳ kinh doanh (sau 5 năm): Cây đã cho quả ổn định, việc bón phân tập trung vào các giai đoạn quan trọng như ra hoa, đậu quả, nuôi quả và trước khi thu hoạch khoảng 1 tháng. Lượng phân bón sẽ thay đổi tùy theo năm tuổi và sản lượng:
- Giai đoạn ra hoa: Bón 1-2 kg/cây NPK 20-20-15.
- Giai đoạn đậu quả: Khi quả đậu có đường kính 1cm, bón 1-2 kg/cây NPK 16-16-16.
- Giai đoạn quả lớn: Khi quả đạt đường kính 3cm, bón 1-2 kg/cây NPK 16-16-16.
- Trước khi thu hoạch: Bón 1-2 kg/cây NPK 12-12-18 để tăng chất lượng quả.
Lưu ý bón phân cách nhau 2 tháng/lần, sau khi bón cần tưới nước đều để cây hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn.
Xử lý ra hoa cho cây vú sữa
Xử lý ra hoa là bước quan trọng giúp cây vú sữa cho quả đều đặn và chất lượng cao. Từ tháng 11, cần gom sạch lá rụng, xiết cạn nước trong mương để phơi đất khô ráo. Sau khi thu hoạch, cắt tỉa cành già, vô hiệu và sâu bệnh. Từ tháng 2-3, bơm nước tràn lên mặt líp 2-3 lần, cách 4-5 ngày/lần. Sau đó, bón phân và tưới nước đều để kích thích cây ra hoa.
Tưới nước
Cây vú sữa cần lượng nước ổn định, nhất là trong giai đoạn quả đang phát triển. Tưới nước đầy đủ khi quả đang lớn, nhưng giảm lượng nước khi quả sắp chín để tránh tình trạng ngập úng.
Tưới nước cho cây vú sữa
Thu hoạch
Thời gian từ khi đậu quả đến thu hoạch khoảng 180-200 ngày. Khi thu hoạch, nên cắt cả cuống trái dài 1-2 cm để tránh tổn thương cho cây. Trái chín có màu sắc đặc trưng, phát triển đạt kích thước tối đa. Sau khi thu hoạch, trái nên được bao bọc kỹ để tránh trầy xước trong quá trình vận chuyển.
Để cây vú sữa phát triển khỏe mạnh, ra quả đều và chất lượng, người trồng cần chú trọng đến các yếu tố như ánh sáng, nước tưới và dinh dưỡng đất. Với cách trồng đơn giản, sự chăm sóc kỹ lưỡng, bạn sẽ sớm được thưởng thức những trái vú sữa ngọt ngào, tươi ngon ngay tại khu vườn nhà mình.