Cách trồng sầu riêng đúng kỹ thuật cho năng suất cao
Cách trồng sầu riêng hiệu quả không chỉ giúp cây phát triển tốt mà còn cho năng suất cao và chất lượng quả thơm ngon. Với đặc điểm sinh trưởng yêu cầu độ ẩm, ánh sáng và kỹ thuật chăm sóc đặc biệt, sầu riêng có thể trở thành cây ăn quả có giá trị cao nếu biết cách trồng đúng kỹ thuật.
Đặc điểm của cây sầu riêng
Cây sầu riêng, hay còn gọi là "vua của các loại trái cây," là cây ăn quả có giá trị kinh tế cao và được trồng phổ biến ở các nước Đông Nam Á như Thái Lan, Malaysia, Indonesia, và đặc biệt là ở Việt Nam.
Rễ cây sầu riêng
Cây sầu riêng có bộ rễ phát triển mạnh, đâm sâu từ 5 đến 6 mét vào lòng đất để hút chất dinh dưỡng và nước. Sự phân bố của rễ có thể rộng hoặc hẹp tùy thuộc vào loại đất, mực nước ngầm và phương pháp trồng cây như ghép, chiết cành hoặc gieo hạt. Cây có bộ rễ chắc khỏe giúp thích nghi tốt với các điều kiện môi trường khác nhau, đảm bảo cây sinh trưởng bền vững và phát triển mạnh mẽ.
Hình dáng cây sầu riêng
Cây sầu riêng thuộc loại cây thân gỗ, cao lớn, với chiều cao tự nhiên có thể lên tới 20 - 30 mét. Thân cây thường có màu nâu vàng, vỏ ngoài thô ráp và đường kính thân cây có thể đạt đến 1,2 mét khi cây phát triển đầy đủ.
Cây trồng thương mại thường được cắt tỉa để đạt chiều cao trung bình từ 10 đến 12 mét, giúp cho việc chăm sóc và thu hoạch trở nên dễ dàng hơn. Tán cây phát triển mạnh mẽ, tỏa rộng ở phía dưới, càng lên cao càng thu hẹp dần, tạo hình nón đặc trưng.
Đặc điểm của cây sầu riêng
Lá cây sầu riêng
Lá của cây sầu riêng là loại lá đơn, mọc so le, có phiến lá dài và thuôn nhọn ở chóp. Lá non thường có màu đồng, phủ lớp lông tơ mịn, và khi già, lá chuyển sang màu xanh đậm. Lá sầu riêng góp phần tạo nên một tán cây dày và rộng, giúp cây hấp thụ ánh sáng hiệu quả để quang hợp và phát triển. Các cành lá của cây càng trưởng thành thì càng mọc ngang, tạo thành tầng lá hình tháp, giúp che bóng tốt và điều hòa nhiệt độ quanh gốc cây.
Hoa sầu riêng
Hoa sầu riêng mọc thành từng chùm, mỗi chùm từ 1 đến 15 hoa, và chủ yếu nở vào buổi chiều và tối. Hoa sầu riêng có mùi hương đặc trưng và mạnh mẽ, thu hút các loài côn trùng như ong, bướm để thụ phấn.
Do hoa không tự thụ phấn, sự thụ phấn chủ yếu nhờ vào côn trùng và gió. Tỷ lệ đậu quả thấp vì quá trình thụ phấn phụ thuộc vào ngoại lực. Trung bình, chỉ khoảng một nửa số hoa được thụ phấn thành công và cho quả.
Xem thêm: Cách trồng cà phê đúng kỹ thuật cho năng suất cao
Quả sầu riêng
Sau khi thụ phấn thành công, quả sầu riêng bắt đầu phát triển từ một lớp mỏng màu trắng và dần hình thành lớp vỏ gai cứng bên ngoài. Quả sầu riêng thường có hình bầu dục, vỏ màu xanh khi còn non và chuyển dần sang màu xanh lá hoặc hơi nâu khi chín.
Vỏ quả có gai nhọn đặc trưng, giúp bảo vệ phần thịt quả bên trong. Thịt sầu riêng có mùi thơm độc đáo, là đặc điểm nổi bật giúp sầu riêng được yêu thích và trở thành loại quả đặc sản ở nhiều quốc gia Đông Nam Á.
Quả sầu riêng
Các giống sầu riêng phổ biến ở Việt Nam
Việt Nam hiện có nhiều giống sầu riêng được trồng phổ biến, đặc biệt tại các tỉnh miền Tây và Đông Nam Bộ:
- Sầu riêng RI6: Được biết đến với thịt quả dày, vị ngọt béo, hạt lép.
- Sầu riêng chuồng bò: Loại quả to, gai thưa, vị ngọt đậm.
- Sầu riêng hạt lép Long Khánh: Hạt nhỏ, cơm dày, mùi thơm đặc trưng.
- Sầu riêng hạt lép Bến Tre: Trái có cơm vàng, ngọt dịu, được ưa chuộng rộng rãi.
- Sầu riêng khổ qua: Có hương vị đặc biệt, hơi giống khổ qua, dành cho người thích hương vị mới lạ.
- Sầu riêng Cái Mơn: Giống sầu riêng truyền thống, trái to, vị đậm.
- Sầu riêng Thái Lan: Phổ biến với nhiều loại như Monthong, Kan Yao, được trồng tại các tỉnh miền Nam.
Sầu riêng là loại cây ăn quả đặc biệt, mang lại giá trị kinh tế cao và có sức hút mạnh mẽ với người tiêu dùng. Với sự phong phú về giống và đặc điểm sinh trưởng nổi bật, cây sầu riêng không chỉ là lựa chọn kinh tế cho người trồng mà còn là loại quả yêu thích của nhiều người trên khắp thế giới.
Các giống sầu riêng phổ biến ở Việt Nam
Điều kiện phát triển tự nhiên của sầu riêng
Cây sầu riêng, với giá trị kinh tế cao, yêu cầu điều kiện tự nhiên phù hợp để phát triển khỏe mạnh, đạt năng suất và chất lượng cao. Dưới đây là các yếu tố tự nhiên cần thiết cho sự sinh trưởng và phát triển của cây sầu riêng:
Nhiệt độ
Nhiệt độ lý tưởng để cây sầu riêng phát triển mạnh nằm trong khoảng từ 24 đến 30 độ C. Trong khoảng nhiệt độ này, cây có thể sinh trưởng tốt, ra hoa và đậu quả ổn định. Tuy nhiên, nếu nhiệt độ giảm xuống dưới 22 độ C hoặc tăng cao trên 40 độ C, cây sẽ gặp khó khăn trong quá trình ra hoa và kết quả.
Điều kiện phát triển tự nhiên của sầu riêng
Độ ẩm và lượng nước
Cây sầu riêng là loài cây ưa ẩm, phát triển tốt nhất ở nơi có lượng mưa trung bình hàng năm từ 2000 mm trở lên. Tuy nhiên, cây sầu riêng không chịu được ngập úng, vì vậy đất trồng cần thoát nước tốt để tránh tình trạng thối rễ.
Trong những khu vực có mùa khô kéo dài từ 4 đến 5 tháng, người trồng cần đảm bảo tưới nước đều đặn cho cây, đặc biệt là trong giai đoạn ra hoa và đậu quả, nhằm giữ độ ẩm ổn định và hỗ trợ cây đạt năng suất tối ưu.
Gió
Do cây sầu riêng có bộ rễ cọc phát triển sâu nhưng ít phân nhánh, cây dễ bị đổ khi gặp gió lớn. Để hạn chế thiệt hại do gió gây ra, có thể sử dụng các biện pháp chắn gió tự nhiên như trồng hàng rào cây chắn gió hoặc thiết lập các loại rào chắn chắn chắn quanh vườn trồng sầu riêng.
Xem thêm: Cách trồng nho sai trĩu tại nhà cho người mới bắt đầu
Ánh sáng
Ánh sáng là yếu tố quan trọng cho sự phát triển của cây sầu riêng và nhu cầu ánh sáng thay đổi tùy vào giai đoạn sinh trưởng. Khi còn là cây con, sầu riêng cần ánh sáng nhẹ và thích hợp hơn trong bóng râm để hạn chế quá trình mất nước.
Nhưng khi trưởng thành, cây cần ánh sáng đầy đủ để thực hiện quá trình quang hợp mạnh mẽ, giúp cây tăng cường sức đề kháng, đẩy mạnh quá trình ra hoa, kết quả và tối ưu sản lượng.
Đất trồng
Sầu riêng thích hợp trồng trên các loại đất giàu dinh dưỡng như đất thịt pha cát, đất phù sa hoặc đất đỏ bazan. Đất trồng cần tơi xốp, thoát nước tốt, chứa nhiều chất hữu cơ để đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cây.
Điều kiện về đất trồng sầu riêng
Đặc biệt, cần tránh những khu vực đất dễ ngập úng vì cây sầu riêng dễ bị thối rễ. Đất trồng lý tưởng nên có độ pH từ 5 đến 7 và mực nước ngầm ở độ sâu từ 1 đến 1,2 mét. Bên cạnh đó, nên đào rãnh xung quanh gốc cây để hỗ trợ thoát nước, đặc biệt là vào mùa mưa.
Nguồn dinh dưỡng
Giai đoạn sinh trưởng: Cây sầu riêng cần nhiều đạm để thúc đẩy sự phát triển của thân, lá, cành và rễ.
Giai đoạn ra hoa và kết quả: Cần tăng cường phân kali để hỗ trợ quá trình ra hoa, giúp cây đậu quả nhiều và chất lượng.
Giai đoạn trái chín: Kali là chất quan trọng giúp quả sầu riêng có vị ngọt đậm đà và màu vàng đẹp mắt.
Bổ sung dinh dưỡng đúng thời điểm và liều lượng sẽ đảm bảo cây sầu riêng phát triển mạnh mẽ, cho ra trái chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu thị trường và mang lại hiệu quả kinh tế cho người trồng.
Chuẩn bị trước khi trồng sầu riêng
Trồng sầu riêng yêu cầu một quá trình chuẩn bị kỹ lưỡng để đảm bảo cây phát triển mạnh mẽ, đạt năng suất cao và ổn định. Dưới đây là các bước chuẩn bị cần thiết, từ chọn giống đến thiết kế vườn, giúp người trồng sầu riêng đạt hiệu quả tối ưu:
Lựa chọn cây giống
Chọn cây mẹ: Lựa chọn cây mẹ có năng suất cao, chất lượng quả tốt, ít sâu bệnh và có tỷ lệ đậu trái cao trong ít nhất 5 năm.
Phương thức lấy giống: Ở các vùng đất cao, chọn cách tháp để rễ cây đâm sâu xuống lòng đất, giúp cây chống hạn tốt. Ngược lại, ở vùng đất thấp, chọn cách chiết cành để rễ phát triển nông, tránh mực nước ngầm gây ngập úng.
Phương pháp nhân giống
Chuẩn bị hạt giống: Chọn hạt từ quả sầu riêng chín và không bị sượng. Sau khi rửa sạch với nước vôi, hạt cần được ủ trong đất ẩm với khoảng cách 10 cm giữa các hạt. Để duy trì độ ẩm, phủ lên bề mặt một lớp cỏ khô và tưới nước đều đặn.
Ủ mầm và chăm sóc ban đầu: Khi hạt đã nảy mầm, đặt hạt vào bầu với khoảng cách 30 x 30 cm, phủ thêm cỏ khô lên trên và tiếp tục tưới nước để duy trì độ ẩm. Khi cây con phát triển đến giai đoạn có từ 2-3 nhánh, giữ lại nhánh khỏe mạnh nhất.
Chuẩn bị trước khi trồng sầu riêng
Tiêu chuẩn cây giống
Chiều cao cây từ mặt bầu: Từ 60-70 cm.
Đường kính cây giống: Khoảng 1,2-1,5 cm.
Kích thước bầu đất: Bầu đất cần đạt kích thước 15 x 30 cm, đảm bảo đủ dinh dưỡng và độ ẩm cho cây.
Thiết kế vườn trồng sầu riêng
Thiết kế vườn là bước quan trọng để sầu riêng phát triển tốt và hạn chế rủi ro do thời tiết hay sâu bệnh gây ra:
- Hệ thống thoát nước: Thiết kế rãnh thoát nước hợp lý để hạn chế ngập úng vào mùa mưa.
- Phòng ngừa sâu bệnh: Vườn cần được vệ sinh và có biện pháp phòng ngừa sâu bệnh như phun thuốc định kỳ hoặc sử dụng thiên địch.
- Chống xói mòn: Tại các khu vực có địa hình dốc, cần thiết kế hệ thống chống xói mòn để đảm bảo độ phì nhiêu cho đất.
- Đảm bảo thông thoáng và chắn gió: Vườn trồng sầu riêng cần bố trí khoảng cách thích hợp giữa các cây để thông thoáng. Nếu vườn trồng ở khu vực có gió mạnh, nên trồng các hàng cây chắn gió xung quanh vườn.
Thời điểm trồng sầu riêng
Thời điểm trồng: Nên thực hiện vào mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 9, khi độ ẩm và điều kiện nhiệt độ thích hợp, giúp cây dễ dàng bén rễ và phát triển.
Cách trồng sầu riêng
Để trồng sầu riêng đạt hiệu quả cao, người trồng cần tuân thủ một số kỹ thuật và quy trình cụ thể. Dưới đây là các bước cơ bản giúp bạn trồng cây sầu riêng đúng chuẩn:
Bước 1: Chuẩn bị đất trồng
Trước khi đặt cây vào hố trồng, bạn cần đảo đều phân bón trong hố, đảm bảo phân được phân bố đều từ trên xuống dưới và từ ngoài vào trong. Điều này giúp cây có nguồn dinh dưỡng đồng đều khi bắt đầu sinh trưởng.
Cách trồng sầu riêng
Bước 2: Tạo hố đặt cây
Tùy theo kích thước của bầu cây giống, tạo hố trồng sao cho phù hợp. Đào một lỗ ở giữa hố với độ sâu khoảng 20 cm và đường kính rộng hơn bầu cây khoảng 1-2 cm. Điều này tạo khoảng trống đủ để cây có thể phát triển bộ rễ.
Bước 3: Chuẩn bị bầu cây giống
Sử dụng dao hoặc kéo sắc để cắt bỏ phần rễ thừa, rễ cong, tránh gây chèn ép khi trồng. Sau đó, rạch một đường dọc bao bầu để dễ dàng tách bỏ vỏ bầu. Đặt bầu cây vào hố sao cho mặt bầu nhô cao hơn miệng hố khoảng 2-3 cm. Đảm bảo đặt cây thẳng đứng và bầu không bị quá nông hoặc quá sâu để cây phát triển ổn định.
Bước 4: Phủ đất và nén chặt
Phủ đất lên trên mặt bầu, sau đó nén chặt đất xung quanh bầu để cây đứng vững. Đảm bảo mặt đất phủ thấp hơn mặt bầu khoảng 1-2 cm để nước tưới không bị đọng lại xung quanh gốc, tránh tình trạng úng rễ.
Bước 5: Cắm cọc cố định cây
Sử dụng cọc tre, nứa hoặc gỗ với chiều dài khoảng 1-2 m và đường kính 2-3 cm để cố định cây, tránh cây bị nghiêng đổ do gió. Cắm cọc sát gốc cây và buộc nhẹ nhàng vào thân cây để cây con không bị tổn thương.
Bước 6: Tưới nước và giữ ẩm
Sau khi trồng, tưới nước đều lên gốc cây để đảm bảo độ ẩm, giúp cây nhanh chóng thích nghi với đất trồng mới. Việc tưới nước đều đặn trong những ngày đầu sẽ thúc đẩy quá trình phát triển của cây.
Các bước trồng sầu riêng
Bước 7: Che nắng và giữ ẩm
Dùng các vật liệu như lá chuối, lá dừa khô hoặc rơm để che nắng cho cây con, đặc biệt trong giai đoạn cây mới trồng. Việc này giúp cây tránh được ánh nắng trực tiếp quá gay gắt và duy trì độ ẩm cần thiết. Phủ rơm hoặc lá cây xung quanh gốc cây để giảm bốc hơi nước, giữ độ ẩm ổn định cho cây.
Chăm sóc sầu riêng sau khi trồng
Việc chăm sóc cây sầu riêng đúng kỹ thuật là yếu tố quyết định giúp cây sinh trưởng mạnh mẽ và đạt năng suất cao. Dưới đây là các bước chăm sóc cây sầu riêng từ tỉa cành, tạo tán, tưới nước cho đến bón phân nhằm đảm bảo cây phát triển toàn diện.
Tỉa cành, tạo tán cho cây sầu riêng
Cắt tỉa cành:
- Loại bỏ các cành mọc từ gốc ghép và cành mọc đứng không phát triển.
- Tỉa các cành ốm yếu, bị sâu bệnh và chỉ giữ lại một ngọn chính.
- Các cành mọc gần mặt đất cần được cắt bỏ, chỉ để lại cành mang trái cách mặt đất khoảng 1 mét.
- Ở mỗi vị trí trên thân cây, giữ lại chỉ một cành duy nhất để tránh cành chồng chéo.
- Khoảng cách các cành với cây nhỏ là 10 cm, với cây lớn là 30 cm.
- Giữ lại cành khỏe: Các cành phát triển ngang ở độ cao hợp lý, phân bố đều quanh thân cây, hướng ra nhiều phía và cành phải có sức khỏe tốt.
Tỉa hoa và trái: Trước khi đậu trái khoảng 30 ngày, cần tỉa bớt hoa để cây tập trung dinh dưỡng cho những trái còn lại. Loại bỏ các trái mọc dày, méo mó, hoặc bị sâu bệnh, giúp cây có thể dồn dưỡng chất cho các quả khỏe mạnh, đạt chất lượng tốt nhất.
Chăm sóc sầu riêng sau khi trồng
Tưới nước cho cây sầu riêng
Xây dựng hệ thống thoát nước: Tạo các mương thoát nước quanh vườn để tránh ngập úng vào mùa mưa và giữ ẩm trong mùa nắng, đồng thời giúp điều hòa lượng nước.
Chăm sóc cây non: Với cây mới trồng, cây nhỏ, cần tủ gốc và tưới nước thường xuyên để giữ ẩm cho cây.
Thời kỳ trước ra hoa: Trong giai đoạn này, tưới nước khoảng 2-3 ngày/lần nhưng giảm lượng nước, do cây chưa cần độ ẩm quá cao.
Giai đoạn đậu quả: Khi cây đậu quả, nhu cầu nước tăng cao, cần cung cấp đủ nước để trái không bị rụng do thiếu độ ẩm.
Thời kỳ quả chín: Khi trái bắt đầu chín, nhu cầu nước của cây giảm, nên điều chỉnh lượng nước tưới để trái không chín quá muộn hoặc chất lượng giảm.
Bón phân cho cây sầu riêng
Giai đoạn cây con: Bón từ 5-10 kg phân hữu cơ mỗi năm, kết hợp bón phân vô cơ với hàm lượng đạm cao như NPK 16-16-8 hoặc 20-20-15. Tăng dần lượng phân bón cho đến khi cây bắt đầu cho trái.
Giai đoạn cây cho trái ổn định:
Lần 1: Sau khi thu hoạch và tỉa cành, bón khoảng 10-20 kg phân hữu cơ kết hợp 5-6 kg phân vô cơ/cây.
Lần 2: Trước khi ra hoa 30-40 ngày, bón thúc ra hoa bằng 2-3 kg phân NPK với hàm lượng lân cao (NPK 10-50-17) và tưới nước cách ngày.
Lần 3: Khi trái đạt kích thước bằng trái chôm chôm, bón 2-3 kg phân NPK với hàm lượng kali cao (NPK 12-12-17) kết hợp tưới nước đều đặn.
Bón phân cho cây sầu riêng
Cách trồng sầu riêng đúng cách sẽ giúp cây sinh trưởng khỏe mạnh và cho vụ mùa bội thu. Dù đòi hỏi sự chăm sóc cẩn thận và kỹ thuật, cây sầu riêng sẽ mang lại quả ngọt thơm ngon nếu áp dụng đúng phương pháp từ lúc trồng đến khi thu hoạch. Hãy bắt đầu ngay hôm nay để sớm có được những quả sầu riêng tự trồng thơm ngon và đạt năng suất cao!